علی بن محمد خزاز قمیابو القاسم علی بن محمد بن علی خزاز قمی رازی از چهره‌های برجسته فقها و راویان شیعه در نیمه دوم قرن چهارم هجری است. ۱ - ولادتاو در شهر قم به دنیا آمد، شهر علم و دانش، شهر اهل بیت رسول خدا و حرم آل محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم . آری شهر قم از دیرباز مهد علم و دانش بوده و چهره‌های علمی فراوانی را برای جهان اسلام و بلکه برای بشریت به ارمغان آورده است که موجب افتخار تشیع سرخ علوی و پیروان خاندان محمد و آل محمد می‌باشند. شخصیت مورد نظر ما نیز یکی از آن چهره‌های دانشمندی است که در این شهر پا به عرصه وجود نهاد. او در خانواده‌ای عاشق خاندان علی علیه‌السّلام به دنیا آمد و نام او را علی نهادند و نام پدرش محمد بود. ۲ - تحصیلاتعلی از همان کودکی در شهر قم به فراگیری علم و دانش روی آورد و مراحل مقدماتی آن را فرا گرفت. در آن زمان شیخ صدوق، آن دانشمند بزرگ شیعه شهره آفاق گشته بود و علی بن محمد برای فراگیری علم از محضر آن عالم اندیشمند و آن راوی بزرگ حدیث به شهر ری سفر کرد و در آن جا رحل اقامت گزید. او از محضر آن دانشمند بزرگ بهره‌های فراوان برد و در مدت کوتاهی خود به یکی از روات بزرگ حدیث و شخصیت‌های معتبر روایی شیعه مبدل گشت. علی بن محمد خزاز از معاصران شیخ مفید، عالم برجسته شیعه در آن دوران به شمار می‌آید. ۳ - سخنان بزرگانشیخ بزرگوار نجاشی، درباره ایشان می‌فرماید: «علی بن محمد بن علی خزاز، ثقة من اصحابنا، ابو القاسم، و کان فقیها وجیها، له کتاب الایضاح فی اصول الدین علی مذهب اهل البیت علیهم السلام». یعنی: علی بن محمد خزاز شخصیتی مورد اطمینان و از فقهای سرشناس شیعه است. او مؤلف کتاب الایضاح که در معرفی اصول دین بر طبق مذهب اهل بیت علیهم‌السّلام است می‌باشد. علامه حلی در کتاب خلاصه درباره ایشان می‌فرماید: «کان ثقة من اصحابنا فقیها وجیها». یعنی: او شخصیتی مورد اطمینان و از فقهای سرشناس شیعه به شمار می‌آید. محدث کبیر، میرزا عبدالله بن عیسی افندی صاحب کتاب ارزشمند ریاض العلما درباره ایشان می‌فرماید: «الشیخ الاجل الاقدم، ابو القاسم، علی بن محمد بن علی الخزاز القمی قدس سره، الفاضل العالم المتکلم الجلیل الفقیه المحدث المعروف، تلمیذ الصدوق و امثاله». یعنی: شیخ بزرگوار ابو القاسم علی بن محمد بن علی خزاز رازی قمی که تربت پاکش مقدس باد، از قدمای شیعه و شخصیتی فاضل، دانشمند، متکلم، بزرگوار، فقیه، راوی معروف و معتبر شیعه و از شاگردان شیخ صدوق و دیگر علمای معاصر با ایشان است. ۴ - اساتیدوی از محضر علمای بزرگی بهره مند گشته است مانند: ۱- شیخ صدوق ۲- ابوالمفضل محمد بن عبدالله بن مطلب شیبانی ۳- ابو علی احمد بن اسماعیل سلیمانی ۴- احمد بن زیاد بن جعفر همدانی ۵- ابو علی احمد بن سلیمان ۶- احمد بن محمد بن اسحاق قاضی ۷- احمد بن محمد بن عبدالله بن حسن عیاشی ۸- ابو عبدالله احمد بن محمد بن عبدالله بن حسن بن عباس جوهری ۹- حسین بن محمد بن جعفر بن محمد تمیمی بن نجار کوفی ۱۰- حسین بن علی بن حسن رازی. ۵ - شاگردانچهرههای برجسته‌ای از محضر این عالم واسته بهره برده‌اند از جمله: ۱- ابو البرکات علی بن حسن حسینی جوری ۲- محمد بن ابو الحسن بن عبد الصمد قمی ۳- محمد بن حسین بن سعید قمی. ۶ - تالیفاتعلی بن محمد خزاز دارای تالیفات ارزشمندی در علوم فقه، کلام و حدیث است. که از جمله تالیفات اوست: ۱- کفایة الاثر فی النص علی الائمة الاثنی عشر ۲- الاحکام الشرعیة علی مذهب الامامیة ۳- الایضاح فی اصول الدین علی مذهب اهل البیت علیهم‌السّلام. ۷ - منبعنرم افزار کتابخانه مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |